Αλλάζουμε την Ευρώπη, τώρα

Αλλάζουμε την Ευρώπη, τώρα ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΑΥΓΗ ΤΗΝ 24.12.2015 Του Τoμά Πικετί Η Ακροδεξιά έχει αυξήσει τα ποσοστά της από 15% σε 30% στη Γαλλία σε διάστημα λίγων μόλις ετών, αγγίζοντας ώς και το 40% σε πολλές περιοχές. Πολλοί παράγοντες έχουν συμβάλει σ' αυτό: η άνοδος της ανεργίας και της ξενοφοβίας, η μεγάλη απογοήτευση από την εμπειρία της Αριστεράς στην κυβέρνηση, το αίσθημα ότι όλα έχουν γίνει πια και ότι πρέπει να υπάρξει διαφορετικός πειραματισμός, συν τού ότι πληρώνουμε τις συνέπειες της καταστροφικής διαχείρισης της χρηματοοικονομικής κρίσης που ξέσπασε στις ΗΠΑ το 2008, για της οποίας όμως τον μετασχηματισμό σε ευρωπαϊκή, στο όνομα ακατάλληλων θεσμών και πολιτικών, μπορούμε μόνο εαυτούς να κατηγορούμε. Στην Ευρωζώνη, έχουμε ένα κοινό νόμισμα με 19 διαφορετικά δημόσια χρέη, 19 επιτόκια δανεισμού επί των οποίων οι αγορές κερδοσκοπούν χωρίς έλεγχο, 19 διαφορετικούς τρόπους φορολόγησης επιχειρήσεων σε ελεύθερο μεταξύ τους ανταγωνισμό και μη κοινές κοινωνικές και εκπαιδευτικές πολιτικές. Αυτό δεν μπορεί να δουλέψει και δεν θα δουλέψει. Μόνο μια δημοκρατική και κοινωνική επανίδρυση της Ευρωζώνης, βασισμένη στην ανάπτυξη και στην απασχόληση, με ένα μικρό πυρήνα χωρών έτοιμων να πάνε ένα βήμα μπροστά και να εφοδιαστούν με κατάλληλα πολιτικά εργαλεία, θα μας βοηθούσε να αντισταθούμε στον πειρασμό του εθνικισμού και του μίσους, που σήμερα απειλεί ολόκληρη την Ευρώπη. Το περασμένο καλοκαίρι, μετά το ελληνικό φιάσκο, ο Φρανσουά Ολάντ είχε ξεκινήσει να υιοθετεί την άποψη υπέρ ενός νέου κοινοβουλίου για την Ευρωζώνη. Η Γαλλία πρέπει τώρα να καταθέσει μια συγκεκριμένη πρόταση στους βασικούς εταίρους της και να πετύχει συμβιβασμό. Διαφορετικά, η ατζέντα θα μονοπωληθεί από χώρες που επιλέγουν να υποκύψουν σε μια εθνική αφήγηση (Βρετανία και Πολωνία). Αρχικά, είναι σημαντικό οι Ευρωπαίοι ηγέτες -και συγκεκριμένα σε Γαλλία και Γερμανία- να αναγνωρίσουν τα λάθη τους. Μπορούμε να συζητάμε ασταμάτητα για κάθε είδους μεταρρυθμίσεις. (...) Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι αυτές ο λόγος της ξαφνικής μείωσης της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη την περίοδο 2011-2013, την ώρα που η οικονομική ανάκαμψη κέρδιζε έδαφος στις ΗΠΑ. Πλέον δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανάκαμψη υπονομεύτηκε από την υπέρμετρη όρεξη να μειωθούν τα ελλείμματα του 2011-2013 - με συγκεκριμένες φορολογικές αυξήσεις στη Γαλλία, μερικές των οποίων ιδιαίτερα βαριές. Η τυφλή εφαρμογή δημοσιονομικών κανόνων είναι που εξηγεί γιατί το 2013 το ΑΕΠ της Ευρωζώνης δεν έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 2007. Η παρέμβαση της ΕΚΤ την τελευταία στιγμή και το νέο δημοσιονομικό σύμφωνο του 2012 (που δημιούργησε τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας με έναν προϋπολογισμό της τάξεως των 700 δισ. ευρώ που μας οδηγεί στη συσσώρευση χρεών) τελικώς συνέβαλαν στην κατάσβεση της φωτιάς - αλλά μας εμπόδισαν από τη λύση του πραγματικού προβλήματος. Η ανάπτυξη παραμένει αδύναμη και η κρίση εμπιστοσύνης εμμένει. Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν; Πρέπει να διοργανωθεί συνδιάσκεψη των χωρών της Ευρωζώνης εστιασμένη στην ελάφρυνση των χρεών, κατά τον τρόπο όσων έγιναν μεταπολεμικά, όταν η Γερμανία ήταν ο κύριος ωφελημένος. Ο στόχος θα είναι να μειωθεί το συνολικό δημόσιο χρέος, επί αναλογικής βάσεως, σύμφωνα με τις αυξήσεις χρέους που συνέβησαν από την αρχή της κρίσης. Ως πρώτο βήμα, όλα τα χρέη άνω του 60% του ΑΕΠ θα πρέπει να τεθούν σε ένα κοινό fund, με μορατόριουμ στην αποπληρωμή τους, έως ότου κάθε χώρα ανακάμψει στα επίπεδα του 2007. Το σύνολο της ιστορικής εμπειρίας δείχνει ότι πάνω από ένα ορισμένο επίπεδο δεν έχει νόημα να αποπληρώνει κανείς χρέη για δεκαετίες. Είναι προτιμότερο να μειωθεί ο βραχνάς, προκειμένου να υπάρξουν επενδύσεις στην ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης και της πλευράς των πιστωτών. (...) Το κοινοβούλιο της Ευρωζώνης θα πρέπει να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη ενός κοινού συστήματος φορολόγησης των επιχειρήσεων, διαφορετικά ο δημοσιονομικός κατήφορος και τα σκάνδαλα τύπου LuxLeaks θα επαναλαμβάνονται. Αυτό θα διευκόλυνε τη χρηματοδότηση ενός επενδυτικού πλάνου στις υποδομές και στα πανεπιστήμια. Πρώτης τάξεως παράδειγμα είναι το πρόγραμμα Εράσμους, που κατά κόρον υποχρηματοδοτείται (2 δισ. ευρώ ανά ακαδημαϊκό έτος, συγκριτικά με τα 200 δισ. ευρώ που ετησίως αφιερώνονται στην αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων στην Ευρωζώνη), την ώρα που θα έπρεπε αθρόα να επενδύουμε στην καινοτομία και τους νέους ανθρώπους. Η Ευρώπη έχει όλα τα φόντα που χρειάζεται για να παρέχει το καλύτερο κοινωνικό μοντέλο σε όλο τον κόσμο. Ας σταματήσουμε να πετάμε τις ευκαιρίες μας. (...) Αν η Γερμανία πεισματικά αρνείται, τότε η αντιευρωπαϊκή ρητορική θα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Πριν επικρατήσει το Plan B, που προτείνει η Ακροδεξιά και στο οποίο ολοένα και περισσότερο υποκύπτει και η Ακροαριστερά, ας δώσουμε μια ειλικρινή ευκαιρία σε ένα ολοκληρωμένο Plan A. * Αναδημοσίευση από το piketty.blog.lemonde.fr Μετάφραση: ΜΙΝΑ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ